mrt 28
Zaterdag 1 april om 13:30 uur is de volgende lezing van Henk van Alst in het clubhuis van Tuinpark de Bongerd.
Het thema van deze derde lezing is: Compost.
De vorige twee lezingen (Inleiding en Bodem) van Henk zijn te lezen en te bekijken op de website van het Tuinpark, klik hier.
De ingang van Tuinpark de Bongerd is aan het Kadoelenpad 21
Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.wilmkebreek.nl/index.php/2023/03/natuurvriendelijk-tuinieren-3e-lezing/
mrt 28
Maart 2023
Ik heb al twee keer een aardhommel zien vliegen, dat zijn uitgehongerde koninginnen, maar het is nog aan de koude kant buiten. Toch zal het niet lang meer duren voordat ze zich meer zullen laten zien, want ze moeten gaan eten. Vanaf het einde van de vorige zomer zitten ze ergens ondergronds te wachten op dit moment. Nu zijn ze helemaal afhankelijk van vroegbloeiende bomen en planten, zoals Prunus, mannelijke Wilg, Krokus en Blauw druifje, maar ook Hondsdraf, Paardenbloem en Paarse dovenetel. (Hommels zijn straks goede bestuivers van fruitbomen, maar ook Aubergine, Courgette en dergelijke.) En dan op zoek naar een geschikt nest, het liefste iets met muizengeur. Vorig jaar zat er een kolonie onder de schuur en nog een bij de voordeur.
Hommelhotel
Dit jaar ga ik kijken of ik haar in een hommelhotel kan lokken. Ik heb een verdieping in de grond bij de houtstapel gemaakt. Daar is het koel en uit de zon. Dan een laagje grind aangebracht en daarboven een stukje gaas. Ik heb alle muizenkeutels die ik kon vinden verzameld en een oud leeg muizennest bij het kippenhok opgegraven. Ze komen namelijk op muizengeur af. Heb je die niet direct bij de hand, dan kun je ook bij een dierenwinkel vragen om nestmateriaal van muizen of hamsters. Misschien kan het zelfs wel met cavia… Maak een bolletje van het nestmateriaal en leg dat op de grond en maak een deuk in dat bolletje. Strooi er wat muizenkeutels bij. Ik lees dat als je er wat honing bij legt, de koningin daar flink van zal snoepen. Waarschijnlijk accepteert ze het nest dan nog sneller. Graaf een halve meter slang in, waarvan in de onderkant van de slang gaatjes zijn gemaakt. (Ik heb net 5 meter gekocht. Als iemand nog belangstelling heeft…) Als het dan geregend heeft, blijft er geen water in staan. Maak één uiteinde tot in de bloempot en de andere ongeveer een halve meter er vandaan. De ingang van het nest heb ik met een lei afgedekt en daar weer een pot op gezet, zodat ik niet vergeet waar de ingang zit. Zet een omgekeerde bloempot (niet te klein) met een gat aan de bovenkant over het nest, leg daar nog wat scherven op voor de ontluchting en dek het dan af met een steen. En nu even afwachten. Laat me later dit jaar vooral ook weten of het gelukt is en of er zich een aardhommelkolonie gevestigd heeft! De kolonie kan wel een paar honderd individuen groot worden.
Zomer
In de zomer is de keuze van werksters erg groot en zijn ze ook te vinden op Grote kattenstaart, Gewone Smeerwortel en Vingerhoedskruid. Met hun lange tong kunnen ze diep in bloembuizen de nectar vinden. Maar ze breken soms ook in en bijten dan een gaatje aan het begin van de bloembasis. Nu gaat nectar opzuigen nog makkelijker. Je zult zien dan andere bijen daar ook weer gebruik van maken.
Mannetjes houden meer van Distels, Watermunt, Wolfspoot en Zwart tandzaad.
Een Aardhommel lijkt makkelijk te onderscheiden zijn, maar er komt toch nog een flinke variatie voor. Ik heb verschillende varianten op de foto kunnen zetten. Daarnaast kan eigenlijk alleen met zekerheid vastgesteld worden met welke hommelsoort je echt te maken hebt dmv microscopisch onderzoek van de geslachtsorganen. (Dat heb je ook bij veel spinnensoorten). Daarom worden tegenwoordig Aardhommels ingedeeld bij de Aardhommelgroep.
Er zit ook een mannetje bij, want ik zie geen haren bij de achterpoten (mannetjes hoeven geen stuifmeel naar het nest te brengen) en de antennes lijken wat langer, maar helemaal zeker ben ik daar niet van.
Koekoekshommel
Dan lijkt ook nog de Grote koekoekshommel op de Aardhommel, maar die kun je wel weer onderscheiden door de gele band achterop zijn lijf, tussen het laatste zwarte deel en zijn witte kont. Ook heeft ze geen haren aan de poten om stuifmeel mee te vervoeren. Als ze het nest van de Aardhommel – op geur – heeft gevonden, dan kijkt ze eerst of er nog geen volwassen werksters zijn. Ze heeft dus een jong nest nodig, waar wel al werksterlarven aanwezig zijn. Meestal is dat zo’n 4 weken nadat de oorspronkelijke koningin begonnen is met haar nest. Dan neemt ze de tijd om eerst de geur van het nest aan te nemen en wrijft zich daarmee in. Daarmee maakt ze zich vrijwel onzichtbaar in het donkere nest. Ze zal de Aardhommelkoningin zoeken, doden en haar rol van koningin overnemen. De werksters van de oorspronkelijke koningin zullen het werk overnemen en de larven van de Koekoekshommel verzorgen.
Wil je meer weten over hommels, bezoek dank eens de website van Naturalis.
Henk van Alst, henk@wilmkebreek.nl
Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.wilmkebreek.nl/index.php/2023/03/blog-23-aardhommelhotel/
mrt 28
Tuinpark ‘De Bongerd’ maakt bekend dat er in de maanden maart en april een lezingenserie zal worden georganiseerd met als onderwerp: natuurvriendelijk tuinieren. Iedereen is welkom bij de lezingen. De lezingen worden gehouden op zaterdagen van 13:30u – 15:00u in het clubhuis van De Bongerd, zie de poster voor verdere informatie. De Vereniging tot Behoud van de Wilmkebreekpolder steunt dit initiatief van harte!
Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.wilmkebreek.nl/index.php/2023/03/tuinpark-de-bongerd-lezingenserie-natuurvriendelijk-tuinieren-in-maart-en-april/
mrt 28
Afgelopen zaterdag zijn we met de Commissie Natuur begonnen met de wekelijkse tellingen van de vogels in de Wilmkebreekpolder. Het verslag van de tellingen kunt u hier vinden: Weidevogeltellingen 2023
Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.wilmkebreek.nl/index.php/2023/03/de-vogeltellingen-zijn-begonnen/
mrt 16
Zaterdag 18 maart om 13.30 uur in het clubhuis van tuinpark De Bongerd is de 2e lezing in de serie Natuurvriendelijk Tuinieren van Henk van Alst. Het onderwerp zaterdag is ‘Bodemleven’.
De ingang van Tuinpark de Bongerd is aan het Kadoelenpad 21.
Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.wilmkebreek.nl/index.php/2023/03/natuurvriendelijk-tuinieren-2e-lezing/
feb 28
De vleermuiswandeling die vorig jaar niet doorging vanwege de storm, staat nu gepland op 14 april. Als het dan geen vleermuizenweer is wijken we uit naar 21 april.
We verzamelen om 20:00 op de parkeerplaats bij Tuinpark de Bongerd.
Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.wilmkebreek.nl/index.php/2023/02/vleermuiswandeling-2/
feb 13 2023
Vanaf heden gaan we, de Commissie Natuur met hulp van omwonenden, het vossenraster weer aanbrengen in de Wilmkebreekpolder. Het vossenraster, bestaand uit 2 of 3 draden schrikdraad, wordt aangebracht rondom de percelen aan de Landsmeerderdijk, de zogenaamde ‘hooilanden’. Voor half maart willen we klaar zijn, dan kunnen de kievit, tureluur, grutto, scholekster, bergeend, grauwe gans en diverse andere watervogels er weer volop broeden en hun jongen grootbrengen. Tot de jonge vogels uitgevlogen zijn zal het raster de vossen, maar ook de huiskatten en andere grondrovers tegenhouden. De hooilanden worden pas gemaaid door boer Harry na het broedseizoen. Na het maaien breken we het vossenraster weer af.
Op een goed en productief broedseizoen!
De Commissie Natuur van de Vereniging tot Behoud van de Wilmkebreekpolder
Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.wilmkebreek.nl/index.php/2023/02/het-vossenraster/
jan 19
De gemeenteraad van Amsterdam wil de bestaande hoofdgroenstructuur gaan vernieuwen en actualiseren. In de nieuwe hoofdgroenstructuur wordt een ander systeem van groentypes-waarden-functies gehanteerd en een ander beschermingsregime. In delen van de hoofdgroenstructuur die samenvallen met zogenaamde ontwikkelingsgebieden in de stad, zullen veranderingen in de hoofdgroenstructuur gemakkelijker, maar wel onder voorwaarden, doorgevoerd kunnen worden. De Wilmkebreekpolder maakt ook deel uit van de hoofdgroenstructuur, maar is geen ontwikkelingsgebied. De polder krijgt het predicaat ‘stadsnatuurgebied’ hetgeen inhoudt dat natuur de belangrijkste ontwikkelwaarde is. Dit alles wordt beschreven in het ‘Beleidskader Hoofdgroenstructuur’ van de gemeente. Op onze website wilmkebreek.nl is nadere informatie te vinden.
Tal van verontruste Amsterdammers en organisaties vrezen dat de hoofdgroenstructuur met de nieuwe plannen te weinig bescherming geniet. Er wordt daarom in een petitie aan de gemeenteraad gevraagd om een referendum over de nieuwe groenplannen te houden. Deze petitie dient voor vrijdag 20 januari, 13:00u, bij de gemeente te zijn ingediend.
De Vereniging tot Behoud van de Wilmkebreekpolder deelt de bezorgdheid. U kunt als individueel persoon meedoen aan de petitie. Klik daartoe op onderstaande link en vul uw gegevens in (voor 20 januari, 13:00u).
Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.wilmkebreek.nl/index.php/2023/01/referendum-over-hoofdgroenstructuur/
nov 09
Het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) heeft onlangs bij de bewoners van de nieuwe woonwijk Klein Kadoelen een brief in de bus gedaan met als strekking, dat inmiddels begonnen is met de uitwerking van een plan om de dijk op de rand van de Wilmkebreekpolder bij Klein Kadoelen te versterken. Deze dijk is bedoeld om het water in de hooggelegen randsloot tegen te houden. Volgens HHNK is de dijk niet hoog genoeg en is de stabiliteit problematisch.
De dijk begint op het oog inderdaad zwakke plekken te vertonen: hier en daar is de kruin van de dijk (door afkalving van de oever van de randsloot) erg smal geworden. Wanneer de dijk zou inzakken zou het water uit de randsloot de polder in kunnen lopen. Daar zou het dan niet bij blijven want de randsloot staat door middel van een duiker onder de Kadoelenweg door in directe verbinding met de Waterlandse Boezem. Hierdoor zou in het extreme geval een grote waterstroom op gang kunnen komen. Zo’n vaart zal het echter niet lopen, want die duiker kan vrij eenvoudig afgesloten worden.
Volgens de tijdplanning zal HHNK het projectplan in het eerste kwartaal van 2023 ter inzage leggen en zullen de versterkingswerkzaamheden in het derde en vierde kwartaal 2023 (na de vogelbroedperiode) worden uitgevoerd. De brief van HHNK is hier in te zien. De Vereniging tot Behoud van de Wilmkebreekpolder houdt de vinger aan de pols!
Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.wilmkebreek.nl/index.php/2022/11/versterking-dijk-bij-klein-kadoelen/
okt 27
24 oktober 2022
In 2022 zijn er 87 soorten insecten en spinnen waargenomen in de tuin die ik in de voorafgaande drie jaar nog niet had gezien of had kunnen fotograferen. Dit jaar heb ik me speciaal gericht op spinnen, die ik eerst min of meer links liet liggen, en op nachtvlinders. Daarmee komt het totaal van alle waarnemingen van de afgelopen vier jaar op ca 617 soorten. Het wordt leuk om zoveel soorten te vinden, maar ik inventariseer vooral, omdat ik graag wil weten waaróm ze in de tuin voorkomen. Wat doet hij daar? Wat eet hij en door wie wordt hij gegeten?
Nieuwe soorten: 10 kevers, 20 vlinders, 1 libelle, 7 wespen, 3 bijen, 16 vliegen, 5 muggen, 11 wantsen, 10 spinnen, 3 overig, 1 sprinkhaan
Ecologisch analist
Als kind al boeide de natuur mij, ving ik bijen met 2 kopjes en groef een sloot in de tuin voor de salamanders. Toen ik 18 was, verhuisde ik naar Amsterdam om daar de ecologisch analistenopleiding te volgen. Maar met die opleiding heb ik uiteindelijk niet veel gedaan. Te veel laboratoriumwerk. Gelukkig heb ik nu de tijd en de rust om op expeditie te gaan in onze grote tuin en probeer die jungle steeds meer vanuit de ogen van insecten te bekijken.
Fotografische inventarisatie
Bij wind en bewegende insecten fotografeer ik vooral met een iPhone, heel handig. Maar als de condities optimaal zijn, maak ik met de macro-camera op statief en ringflitser een rondgang door de tuin. De gevonden soorten zoek ik via Waarneming.nl op en verifieer die op Nederlandsesoorten.nl. Daarnaast surf ik regelmatig langs verschillende sites en raadpleeg een groeiende stapel specialistische entomologische literatuur.
Inheems
De opgedane kennis over insecten en spinnen heeft weer effect op mijn manier van tuinieren. Vroeger gebruikte ik nog wel eens slakkengif, maar dat is nu uit den boze. Inheemse planten worden veel meer gekoesterd en ik kweek ze nu ook. Ik koop zaad bij Cruydthoeck (https://www.cruydthoeck.nl) of neem het zaad mee als ik bij een wandeling of fietstocht mooie exemplaren vindt. Bij Zaaisite (https://www.zaaisite.nl) zoek ik op hoe ik ze kan opkweken. Dan nog een jaartje uitproberen of ze door de slakkenproef komen en dan kan ik kijken hoe ze opgenomen kunnen worden in de tuin. Heeft de plant arme of rijke grond nodig, zon of schaduw, vochtige bodem of moet hij juist droog staan. Al deze mogelijkheden zijn inmiddels wel aanwezig. Bloemen van inheemse planten zijn kleiner en ze bloeien vaak korter, maar het is onontbeerlijk voedsel voor insecten, die weer allerlei andere dieren aantrekken. Het aantal cultivars wordt kleiner, maar ze zijn nog steeds ruim aanwezig. Je wilt ten slotte ook kleur in de tuin, zoals de margrietdahlia Bishop of Llandaff, een goede hommelplant.
Trend
Wat opvalt is dat er steeds meer soorten uit het zuiden voorkomen, zoals de Zuidelijk boomsprinkhaan, dat is ook wel logisch met de toenemende warmte. Ik vond haar – goed te zien aan de legbuis – gisteravond bij het raamkozijn. Ik dacht eerst dat het een nimf was, een onvolwassen exemplaar zonder vleugels, maar het blijkt dat deze soort helemaal niet kan vliegen. Ze kunnen zich wel goed vasthouden aan de lak van auto’s en liften zo mee op (vracht)auto’s.
Lees meer over de opmars van de Zuidelijke boomsprinkhaan bij het CBS.
Henk van Alst, henk@wilmkebreek.nl
Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.wilmkebreek.nl/index.php/2022/10/blog-22-nieuwe-waarnemingen/
