De Wilmkebreekpolder

De Wilmkebreekpolder ligt aan de westkant van Amsterdam-Noord en vormt het hart van de wijk Kadoelen. De polder ligt ingesloten tussen de Stoombootweg, de Kadoelenweg, en de hoge Landsmeerderdijk (onderdeel van de oude Waterlandse Zeedijk) langs Zijkanaal I. Vroeger maakte de polder deel uit van het uitgestrekte weidegebied ten noorden van het IJ. Nu is de polder geheel omringd door stedelijke bebouwing. Maar het open Waterland, net buiten de ring A10, is nog steeds dichtbij. De polder is in het bezit van projectontwikkelaar Amvest en heeft een agrarische bestemming.

Betrokken omwonenden

De Wilmkebreekpolder met al 400 jaar hetzelfde slotenpatroon.

In de Wilmkebreekpolder wordt het boerenbedrijf uitgeoefend volgens de regels van het agrarisch natuurbeheer. Hierdoor is in de loop van de tijd een gevarieerde en bloemrijke vegetatie ontstaan. Een groot deel van het jaar kunnen schapen en koeien zich nu tegoed doen aan het kruidenrijke gras. Maar daarnaast is de polder voor tal van weidevogels, zoals Kievit, Grutto, Tureluur en Scholekster, een ideale plaats om te broeden. En in de winter is de polder ook voor veel overwinterende vogels een prima leefgebied. De betrokkenheid van de buurtbewoners bij het wel en wee in de polder is groot; de omwonenden hebben het gevoel ‘buiten te wonen’. Door de seizoenen heen wordt het dierenleven nauwlettend gevolgd. Ook het vee wordt in de gaten gehouden. Zo heeft menig onhandig schaap dat in de sloot terecht was gekomen, zijn leven te danken aan een oplettende en daadkrachtige buurtbewoner. In ieder jaargetijde biedt de polder vanaf de hoge Landsmeerderdijk een prachtig schouwspel. In de zomer het geel en rood van de bloeiende kruiden en grassen, in de winter het groen-bruin van de vaak natte bodem en soms het maagdelijke wit van vers gevallen sneeuw. En natuurlijk is in het voorjaar de roep van de terugkerende weidevogels te horen, die aangeeft dat de winter nu echt voorbij is. Voor de recreërende Amsterdammer is een wandel- of fietstocht over de Landsmeerderdijk altijd een feest.

Een polder met monumentenstatus

De Wilmkebreek is gevormd als gevolg van verschillende doorbraken in de 15e en de 16e eeuw vanuit het vroeger zeer brede IJ. De niet erg sterke dijk langs het IJ, de huidige Waterlandse Zeedijk, werd na een doorbraak meestal pas na enige tijd hersteld. De getijdestromingen konden ondertussen de venige bovenlaag eroderen en wegspoelen. Op de plaats van de doorbraak, de ‘breek’, ontstond aldus een laaggelegen gebied dat onder water stond. Hoewel de dijk bij de Wilmkebreek al eerder was hersteld, werd pas in 1633 een begin gemaakt met het droog maken van ‘het Meertje’ en ontstond de Wilmkebreekpolder. De klus was in 1636 geklaard. Sinds de drooglegging is de polder nauwelijks veranderd. De polder heeft nog steeds hetzelfde slotenpatroon als tijdens de drooglegging en heeft een eigen waterhuishouding met zelfstandige bemaling. De polder is steeds als agrarisch gebied in gebruik geweest. Vele generaties boeren hebben in de polder hun brood kunnen verdienen.
De Wilmkebreekpolder bestaat nu bijna 400 jaar en heeft alle stormen en veranderingsplannen doorstaan. De polder is daarmee een uniek cultuur-historisch gebied binnen de stadsgrenzen van Amsterdam. In 2002 heeft de provincie Noord Holland de polder, als doorbraakgebied achter de Waterlandse Zeedijk, de status van Provinciaal Monument verleend.

Vereniging tot Behoud van de Wilmkebreekpolder

Sinds de overname in 1966 van het deel van het grondgebied van Landsmeer binnen de ring A10 ligt de polder in de gemeente Amsterdam. Vele grootstedelijke plannen voor woningbouw en wegenaanleg volgden maar zijn ook weer verworpen. Dit is voor een belangrijk deel te danken aan het taaie verzet van de buurtbewoners tegen de diverse bouw- en ontwikkelingsplannen. Vanuit het verzet tegen de bouwplannen hebben de buurtbewoners in 1997 de Vereniging tot Behoud van de Wilmkebreekpolder opgericht. Het doel van de vereniging is om de polder in zijn huidige landbouwkundige staat, met het agrarisch natuurbeheer, te behouden, en om te waken tegen ongewenste ruimtelijke ingrepen. De vereniging heeft zich daarnaast als taak gesteld  om de flora en fauna in de polder te beschermen, het agrarisch natuurbeheer te ondersteunen en de natuurontwikkelingen in de polder te volgen en te stimuleren. Voor meer informatie over de vereniging kunt u terecht onder het menu-kopje ‘Vereniging’.

De Commissie Natuur van de vereniging doet veel van het uitvoerende werk. Met name gaat het daarbij om bescherming van de weidevogels en inventarisatie van flora en fauna. Onlangs heeft ‘Vogelbescherming Nederland’ een filmpje gemaakt over het werk van de Commissie Natuur. Dit filmpje is te zien op de website van Vogelbescherming. Met deze link kunt u het filmpje bekijken.

‘Het mooiste poldertje van Nederland’

Ivo de Wijs, die het radioprogramma Vroege Vogels presenteerde, riep de Wilmkebreekpolder na een peiling onder luisteraars uit tot ‘Het mooiste poldertje van Nederland’. Wij zijn het graag met hem eens en hopen dat deze website ertoe bijdraagt dat het tot in lengte van jaren zo blijft.