Waterbeestjes zoeken

De Commissie Natuur organiseert regelmatig een activiteit met een relatie tot de natuur in de Wilmkebreekpolder. Een van die activiteiten, ‘waterbeestjes vangen en onderzoeken’, is bedoeld voor kinderen. De kinderen vangen met schepnetjes kleine waterdiertjes en proberen die op naam te brengen. De laatste keer was op 29 juni 2022. Hierbij een kort verslag.

Wat gaan we doen en hoe doen we dat

Woensdagmiddag tegen 3 uur staan 13 kinderen klaar bij de B&B achter de boerderij aan de Kadoelenweg: Luuk, Saar, Mary-Be, Mia, Raf, Cleo, Kyryl, Simon, Freya, Gaia, Vic, Kate en Duuk.  Klaar om waterbeestjes te gaan zoeken in de sloot. Na de coronatijd kan de Commissie Natuur weer een activiteit voor en met de kinderen organiseren.

Het is mooi weer, de zon schijnt en gelukkig staan er veel bomen rond het terrein. De waterbeestjes en wij kunnen in de schaduw aan de slag. De leeftijd van de aanwezige kinderen is 6 – 10 jaar, de leeftijd van de begeleiders is 15 – 74 jaar. Evenals twee jaar geleden zijn Koen en Rens, beide middelbare scholier, weer van de partij om met de kinderen in de sloot te vissen. Bij de jongste kinderen blijft ma of (o)pa erbij. Michiel, Tom, Miep en Nynke van de Commissie Natuur completeren het geheel.

Het materiaal: visnetten, echte netten en ‘vangnetten’ gemaakt van keukenzeven op een stok, grote, kleinere en heel kleine bakjes om de vangsten te sorteren, twee verticale aquaria om goed naar de beestjes te kunnen kijken, theezeefjes om de beestjes over te zetten van de grote bak naar de sorteerbakken, zoekkaarten met plaatjes en namen van de beestjes, een Secchi-schijf, loeppotjes en een driewegloep. Het programma: vissen, determineren, sorteren, tellen en rapporteren. En natuurlijk limonade en koekjes voor de inwendige mens.

Beestjes vangen

De kinderen zijn in drie groepen verdeeld: een groep met 6- en 7-jarigen, twee groepjes met 8 – 10-jarigen. We hopen er het beste van, de sloot is ondiep en behoorlijk modderig, zit er wel wat in? De oudste groepen gaan in de zon beginnen, maar duiken snel de schaduw in. Waterbeestjes houden niet van warm, door zon bestraald water, blijkt al gauw.

En dan vangen we veel en direct al bijzondere beestjes: in elk net zitten waterschorpioenen. Die zien er gevaarlijk uit, maar de ‘stekel’ aan het achterlijf dient alleen voor ademhalen. Verder veel andere beestjes zoals watervlooien, haftenlarven, muggenlarven, duikerwantsen, vlokreeften, kleine kevertjes, bootsmannetjes, schrijvertjes en zoetwaterpissebedden; slechts één jufferlarve en één libellenlarve; hier en daar een posthoornslak en poelslak en een paar stekelbaarsjes. En dan klinkt er gejuich, de grootste waterkever van Nederland is gevangen: de grote spinnende watertor. Even later nog een en zelfs nog een derde! Een positief teken is dit: als er veel roofkevers zijn – en dat is die spinnende watertor – dan moet er genoeg te eten zijn, dus veel waterleven.

Op de picknicktafel worden de potjes en aquaria gezet en kan het tellen beginnen. Elk groepje noteert de aantallen.

Waterdoorzichtbaarheid

Michiel gaat met vrijwilligers de waterdoorzichtbaarheid bepalen met de Secchi-schijf. Hoe veel water staat er en hoe dik is de sliblaag? De schijf met witte en zwarte vlakken wordt neergelaten in het water tot je hem niet meer ziet en weer omhooggehaald tot je hem wel weer ziet; dat geeft aan hoever het zonlicht in het water kan doordringen. Die is in deze sloot bij de oever 11 cm. Vervolgens wordt de schijf door de modder naar beneden gedrukt tot vaste bodem gevoeld wordt; dat geeft de dikte van de sliblaag. Die is hier 24 cm. Dat is niet zo gunstig voor de kwaliteit van de sloot.

Uitzoeken

De tijd vliegt, dus wordt de picknicktafel omgebouwd voor rapportage, eten en drinken. Alle kinderen krijgen een scoreformulier en potlood, een of meer bekers limonade en lekkere koekjes. Sommige namen op het formulier worden veranderd: driedoornig stekelbaarsje wordt tiendoornig stekelbaarsje en geelgerande watertor wordt grote spinnende watertor. Er wordt keurig opgeteld, 7 plus 7 waterschorpioenen is 14 waterschorpioenen, maar ook moet vaak 0 worden ingevuld (geen waterspinnen of rattenstaartlarven bijvoorbeeld). En er wordt nog een staafwants genoteerd.

Afsluiting

Ouders komen alweer het terrein op, het is 5 uur geweest, de waterbeestjesmiddag is afgelopen.

Reactie van één van de ouders:

…. Wil jullie graag nog even bedanken voor de mooie middag. Vic was zo enthousiast dat ik de halve avond nog met hem bij ons in de sloot heb gehangen, aan de andere kant van Noord. Hij vond het ontzettend leuk en wil direct naar de Blokker voor een zeef😉.Of ik alsjeblieft wilde vragen wanneer dit volgend jaar weer is😉. 

Kwaliteit van het water

Het IVN (Instituut voor Natuureducatie Nederland) organiseert jaarlijks de slootjesdagen. Hierbij hoort een website waarin je per sloot al je metingen en tellingen kunt invoeren. Na het invoeren krijg je meteen een cijfer voor de kwaliteit van het water. Het cijfer is gebaseerd op de diversiteit aan soorten, de doorzichtbaarheid van het water en de sliblaagdikte. We hebben de uitkomsten van onze middag ingevoerd.

In het kort is het resultaat:

AANTAL DIERTJES 87
SOORTEN 15
TYPE WATER Sloot
Voor type water ‘Sloot’ is de gemiddelde score in Nederland 4.4
Score van jouw inzending 6.6

Op https://www.waterdiertjes.nl/#/info kun je de hele telling terugvinden.

Verslag met foto’s

Het verslag van de waterbeestjes-vismiddag met veel foto’s is te vinden in de volgende pdf:

Waterbeestjes zoeken 2022

Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.wilmkebreek.nl/index.php/waterbeestjes-zoeken/