Agrarisch natuurbeheer

De Wilmkebreekpolder wordt door boer Harry Kok gepacht van eigenaar Amvest. Harry doet aan agrarisch natuurbeheer en heeft daartoe een contract met de agrarische vereniging ‘Water, Land en Dijken’, het agrarische collectief dat in Laag Holland het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) uitvoert. Landschap Noord-Holland coördineert namens de provincie Noord-Holland het ANLb-programma. De leden van de Commissie Natuur van de vereniging vormen een aparte vogelbeschermingsgroep binnen het collectief ‘Water, Land en Dijken’. De Commissie Natuur geeft ondersteuning bij het agrarisch natuurbeheer, doet aan nest- en gebiedsbescherming, voert tellingen uit van weidevogels en verricht flora- en fauna-inventarisaties. De eerste inventarisatie vond plaats in 2011; sindsdien zijn jaarlijks vervolg-inventarisaties uitgevoerd. Rapporten van de inventarisaties zijn te vinden op de pagina Rapporten.

Het agrarisch-natuurbeheercontract van boer Harry Kok heeft in het bijzonder betrekking op de in rood aangegeven percelen in bijgaande figuur. Dit zijn de percelen die samen het hooiland vormen. Het hooiland mag vanaf 1 april tot 15 juni niet worden beweid of bewerkt. Wanneer er nog weidevogelkuikens in het hooiland aanwezig zijn kan deze periode met één of meerdere weken worden verlengd.

Sinds de invoering van het agrarisch natuurbeheer in 2011 is het hooiland slechts matig bemest. Geleidelijk is een gevarieerde gras-kruidenvegetatie ontstaan. Om de kruidenrijkheid te bevorderen mag volgens het nu geldende contract alleen ruige stalmest buiten het broedseizoen op het hooiland worden uitgereden. De overige percelen worden extensief beweid. De kruidenrijke hooilandpercelen zijn het verst verwijderd van de woonhuizen en zijn ook daarom waarschijnlijk erg in trek als broedplaats bij de weidevogels. Met het agrarische natuurbeheer blijft boer Harry Kok ver weg van de gangbare intensieve veehouderij, een bedrijfsmodel waarbij de productie van gras wordt ondersteund door het gebruik van een ruime hoeveelheid kunstmest, en waarbij een hoge melkgift wordt gestimuleerd door het geven van eiwitrijk krachtvoer aan de koeien. In de Wilmkebreekpolder worden schapen en vleeskoeien geweid.

Voorjaar in de polder!

De kleibodem van de polder is weinig doorlatend; drainage is daarom nodig. Alle percelen zijn voorzien van drainagegreppels. Deze greppels lopen vanwege de begaanbaarheid voor landbouwwerktuigen niet door tot aan de sloot; ze zijn door middel van ingegraven buizen op de sloot aangesloten. Die buizen raken echter snel verstopt en sommige oude gresbuizen zijn gebroken waardoor veel greppels in natte perioden, met name in winter en voorjaar, vol blijven staan met water. Dit is om verschillende redenen bijzonder gunstig voor de weidevogels. In het voorjaar blijft de groei van de vegetatie in de natte greppels achter, waardoor er variatie ontstaat in hoogte en soort van begroeiing. Vooral voor jonge Kieviten is dit fijn omdat deze bij voorkeur in lage begroeiing naar insecten zoeken. Daarnaast vormen ‘plas-dras’ weilanden een rijk gedekte tafel voor de in het voorjaar terugkerende weidevogels. Wormen en andere bodemdiertjes zitten in vochtige bodems dichter bij het oppervlak en zijn daardoor makkelijker bereikbaar. De grond is bovendien zachter waardoor de zoekende vogelsnavels gemakkelijker in de grond gestoken kunnen worden. Een combinatie van plas-dras percelen en drogere percelen aan het eind van de winter en in het vroege voorjaar is dus ideaal voor terugkerende weidevogels. Wanneer drainagegreppels daarna lang (gedurende het broedseizoen) nat blijven, ontstaan er ook voor de opgroeiende kuikens gunstige omstandigheden. Deze ideale situatie wordt in de Wilmkebreekpolder de laatste jaren soms dicht benaderd.

Kruidenrijke hooilandpercelen; de Blauwe Reiger op de voorgrond koestert zich in de zon.

Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.wilmkebreek.nl/index.php/agrarisch-natuurbeheer/