19 juli 2021
Oeverlibel
Vanmiddag zijn de waterplanten in de vijver uitgedund en op het droge aan de waterkant gelegd. Slakken en larven kunnen dan nog terug het water in. Het oppervlak was vrijwel dichtgegroeid. Onzichtbaar gemaakt voor wat er zich in het water afspeelt. Ik had daarmee blijkbaar een Oeverlibel verstoord, want direct daarna inspecteerde het weer zijn territorium en vloog alsmaar rondjes boven het water. Het vrouwtje Oeverlibel is geelbruin en het mannetje heeft een grijsblauw lichaam en daarmee goed uit elkaar te houden. Maar niet bij jonge mannetjes (mei-juni). Ze zijn nog niet geslachtsrijp en moeten hun typische blauwe kleur nog ontwikkelen.
Goede rovers zijn het. Terwijl ik een paringsrad van de Azuurwaterjuffer aan het fotograferen was, vloog een vrouwtje Oeverlibel pardoes langs me heen en verstoorde het stel. Het vrouwtje Azuurwaterjuffer was de klos en werd prompt gegeten. Het mannetje had het nakijken…
Paringslus
Als een juffermannetje een vrouwtje ziet, dan springt hij echt op haar. Hij probeert met zijn grijporgaan dat aan het achterlijf zit, haar achter haar kop beet te pakken. Als een vrouwtje niet wil paren, zal ze dit proberen te voorkomen. Als ze wel paringsbereid is, zal ze haar geslachtsopening onder het copulatie-orgaan van het mannetje brengen. Een spermapakketje dat het mannetje al had klaargelegd, wordt dan door het vrouwtje opgenomen. Tsja, is dit dan een paring? En dan deed ik nog een interessante waarneming van 2 ‘parende’ mannetjes Oeverlibel. Gewoon, bij ons in de tuin, dat was wel weer leuk!
Zon en regen
Libellen vliegen snel, kunnen helikopteren en zelfs achteruitvliegen. Ze zijn vooral bij goed weer actief: ze jagen, eten en sommige soorten paren zelfs in de lucht. Ze horen tot een van de oudste insectensoorten en zijn de eerste vliegende insecten op aarde. Met enorme ogen houden ze alles nauwlettend in de gaten. Zo’n onhandig vliegend paringsrad van de tragere juffer was dan ook een buitenkansje! Maar ook juffers zijn rovers. Zij jagen weer op kleine vliegjes en als het zo uitkomt ook elkaar. Zowel juffer- als libellenlarven larve zijn carnivoren. Het kikkervisje staat zeker op hun menu. Een larve van een libel leeft 1 – 3 jaar in het water voordat het – op een regenachtige morgen – uit het water kruipt en uitsluipt. Het larvenhuidje zie je soms nog wel aan de stengel van een Gele Lis of andere waterplant hangen.
Van voor- tot najaar
Glassnijders zijn in het voorjaar actief. Er zijn dan nog geen andere libellen. Ze hebben het rijk dan alleen. Ook Vuurjuffers kun je al vroeg in het jaar waarnemen: half april tot begin juli. Ze zijn op dit moment alweer verdwenen. In mei-juli zijn de Vroege glazenmakers actief, te herkennen aan de groene ogen. De Azuurwaterjuffer is dan ook uitgeslopen en de hele zomer tot en met augustus te vinden, samen met het Lantaarntje. Heidelibellen zie je van juni tot eind september. De Paardenbijter van juli tot eind september. De Blauwe glazenmaker plakt daar nog een maand aan vast.
Later in de zomer, van juli tot en met oktober, komen dan de Houtpantserjuffers tevoorschijn. Zij zetten hun eitjes niet in het water af, maar onder de bast van takken, die over het water hangen. Je ziet ze aan de top van een struik op bloem alles in de gaten houden en schieten dan ineens de lucht in om een vliegje te vangen en keren weer terug op hun plekje.
Op de website van de vlinderstichting (https://www.vlinderstichting.nl/libellen/alles-over-libellen/libel-of-juffer/) kun je veel informatie vinden.
Als je vragen hebt, neem gerust even contact met mij op: henk@wilmkebreek.nl
