Maart 2021
Op dit moment genieten we van een paar heerlijke voorjaarsdagen, net voor Pasen. Dit is ook hét moment voor veel insecten om het jaar te beginnen en in het bijzonder voor hommels. Wanneer de dagtemperatuur ongeveer 10 graden is kun je de eerste hommelkoninginnen zien. Ze gaan op zoek naar bloemen om hun energie voorraad aan te vullen. Daarom is het belangrijk om vroegbloeiende voedselplanten in de tuin te hebben zoals krokus, blauw druifje, hondsdraf, paarse- en witte dovenetel.
Koningin
Als je nu een hommel ziet vliegen, dan is het een koningin die waarschijnlijk al acht maanden op dit moment heeft zitten wachten. Ze heeft vorig jaar zo veel mogelijk gegeten en is nu dus uitgehongerd. Ze lurken uit het Longkruid (Pulmonaria officinalis) of Russische smeerwortel (Symphytum uplandicum) of zijn op zoek naar wilgen, die al in bloei staan. De nectar zorgt voor de energie en het stuifmeel voor de broodnodige eiwitten. Als ze na een paar weken aangesterkt zijn, zoeken ze een nestholte. Je kunt zelf zorgen voor rommelhoekjes in je tuin waar zo’n koningin een nest kan beginnen. Hommels steken eigenlijk niet of niet zo snel of je moet ze direct bedreigen. Ik ben nog nooit gestoken door een hommel. Kijk maar eens bij de bijenstichting als je toevallig zo’n nest vindt. Bij mij zat vorig jaar een akkerhommelnest ergens tussen het laagblijvend knoopkruid. Ik zet er dan een stokje in de buurt, zodat ik weet dat ik dat plekje met rust moet laten. Een aardhommelnest zat onder de schuur.
Broeden
Van pluizig materiaal, zoals droog gras, mos of wol wordt een nestje gedraaid met een holte in het midden van ongeveer 6 cm. groot. Met speciale klieren maakt ze een kommetje van was dat met nectar wordt gevuld. Dit is haar voorraad voedsel voor als ze dadelijk haar eitjes gaat uitbroeden. Ze maakt een klein balletje van nectar en honing, waarin ze haar eerste bevruchte eitjes in afzet. Ze begint te rillen en broedt zo de eitjes uit op ongeveer 30 graden. Na vier dagen komen de eitjes uit en eten het stuifmeel op. De koningin vult hun voorraad aan. De larven, werksters-in-spe, vervellen een aantal keer, verpoppen en komen dan uit. Na een paar dagen vliegen ze uit, terwijl de koningin dan alweer nieuwe eitjes heeft gelegd, die dan door de werksters verzorgd zullen worden. Vorig jaar zag ik op 12 april al een werkster akkerhommel op smeerwortel voedsel zoeken. Is er een oud vogelnestje in de buurt, dan is er kans dat er de boomhommel daar een nest in maakt. Steenhommels vinden spouwmuren heerlijk en weidehommels zoeken hoger gelegen vogelnesten op. Aard- en tuinhommels kun je uit elkaar houden door naar de onderkant van het borststuk te kijken, bij tuinhommels is er een gele band.
Zomer
In juni-juli legt de koningin eitjes waar mannetjes en nieuwe koninginnen uit komen, geen werksters meer. De mannetjes genieten in de hoogzomer van bloemen met stevige knoppen. Ik zag een mooi exemplaar van de Aardhommel op een vlinderstruik. Ze paren met de nieuwe koninginnen, die daarna een overwinteringsplek zoeken, zoals een bloempot met losse compost. Alle hommels sterven, behalve de nieuwe koninginnen, die het jaar erop weer tevoorschijn komen.
Wil je meer weten over hommels, lees dan eens ‘Een verhaal met een angel’ van Dave Goulson bij uitgeverij Atlascontact.
Henk van Alst, henk@wilmkebreek.nl
