Verslag van de nacht van de vleermuis

Van: Henk van Alst

Het is het jaar van de vleermuis. Fred Haaijen, stadsdeelecoloog, en Floor van der Vliet, vleermuisdeskundige, nemen 22 belangstellenden mee op zoek naar vleermuizen rondom de Wilmkebreekpolder. Het regent bij de start, half tien ’s avonds. Het is wel donker: tijd voor een korte introductie over deze nachtelijke, vliegende, zoogdiertjes. Er zijn drie soorten vleermuizen in de buurt; de dwergvleermuis (past in een luciferdoosje), de meervleermuis (jaagt naar insecten op het water) en de grootste van alledrie, de laatvlieger. De vleermuis staat op de lijst van beschermde soorten. Ze hebben het steeds moeilijker om te overleven, want broedplaatsen verdwijnen door sloop van oude panden. In Oostzaan bestaat zo¹n grote broedplaats in de airco-ruimte van de Albert Heijn! In deze broedplaatsen (beschutte, donkere ruimtes) verzorgen meerdere vrouwtjes hun jongen. Elk vrouwtje krijgt een jong, heel soms twee. Zo’n jong, naakt, roze en blind, klampt zich na de geboorte meteen vast aan de moeder. Maar ja, zij moet eten zoeken, wel 800 mugjes en motjes per nacht. Met hele hoge, ultrasone fluitjes scant zij de omgeving en kan ze ‘zien’. Zij laat het jong achter, die zich behendig aan de muur vastklampt met een stevige nagel aan zijn pootje. Samen met alle andere jonkies zitten ze in de creche en wachten tot moeder terugkomt van eten zoeken. Afhankelijk van de temperatuur worden ze in mei geboren en na een maandje zijn ze zo groot dat ze mee mogen vliegen. Moeder leert ze waar de lekkerste hapjes te vinden zijn en langzaamaan worden de jongen zelfstandig. De mannetjes zitten apart, in kleine groepjes. Zij paren aan het einde van de zomer. Het vrouwtje bewaart het zaad en kan het tijdstip van bevruchting zelf regelen. Heel handig als je wilt wachten op goede tijden om je jong je verzorgen. Het is niet altijd duidelijk wanneer de winter voorbij is. De echte winterslaap is van december tot en met februari, maar als het in oktober al flink koud wordt, gaat de winterslaap beginnen. Als het weer even wat zachter wordt, dan worden ze weer wakker en gaan zelfs even naar insecten zoeken. Het is opgehouden met regenen en we gaan op pad. We stonden voor Villa Kiekens en lopen richting Landsmeerderdijk. En ja hoor, op de hoek horen we de eerste klikjes op de batdetector, een apparaatje dat het ultrasone geluid omzet in hoorbare klikjes. Dit vleermuisje moet zich binnen 30 meter afstand van ons bevinden. Het blijft rustig en we kijken bij zijkanaal I of we daar niet de meervleermuis kunnen vinden. In Nederland komt die relatief vaker voor en hier, in Noord, laten ze zich regelmatig zien. Maar niet vanavond! We gaan naar een tuin op de Kadoelenweg, waar ze normaal altijd zitten. Niks. Wel een sprinkhaan die we op de batdetector horen. Hij moet boven ons in de boom zitten; een mannetje, die met zijn achterpoten over elkaar strijkt en daarmee een vrouwtje lokt. Op naar de Kadoelerbreek. Hier en daar horen we de dwergvleermuis klikken, maar het is geen drukte. Dan op weg naar de Stoombootweg en onderweg daar naartoe op de Landsmeerderdijk bij een bomengroep bij het Kiekensterrein, daar is het ineens druk. We horen verschillende vleermuizen en warempel, ineens een aantal andere klikjes. Volgens Floor waarschijnlijk een ruwharige dwergvleermuis. Inmiddels is het helemaal opgeklaard, maar ook half twaalf. We bedanken de beide mannen voor deze informatieve Nachtwandeling van de Vleermuis en in mei 2012 gaan we dit nog eens overdoen! Namens de commissie Natuur van de Vereniging tot behoud van de Wilmkebreekpolder: Henk van Alst

Vleermuis

deze foto is ’s avonds gemaakt en hier zijn te zien: Floor van der Vliet met batdetector. Hij legt belangstellenden uit over de klikgeluiden van de recorder.

IMG_0182

Filmpje opgenomen met iPhone. Hier zijn geluiden te horen van de batdetector
en informatie over vijanden van de vleermuis.

Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.wilmkebreek.nl/index.php/2011/08/verslag-de-nacht-van-de-vleermuis/