29 juli 2023
Als ik nu naar het moerasgedeelte van de vijver loop, dan zie ik zo een of twee Slakkendoders (Sciomyzidae) zitten. Meestal zit hij met zijn kop naar beneden de boel roerloos in de gaten te houden en is dus makkelijk te fotograferen! Als je té dichtbij komt, speelt hij verstoppertje en verbergt zich aan de andere kant van de stengel. Het zijn vliegen, waarvan de larven zich volvreten met water- en/of landslakken. Nou, dat zullen veel mensen niet zo erg vinden. Deze vliegenfamilie bestaat natuurlijk uit talloze soorten. Elk heeft zijn eigen evolutionaire aanpassing: de larve van de ene soort leeft van Barnsteenslakken, de larve van een andere soort eet alleen naaktslakken.
De vlieg bij de vijver blijkt een Zwarte langsprietslakvlieg te zijn. De larven hiervan jagen juist op waterslakken en die zitten er hier genoeg. Het is een mooie, grote, makkelijk herkenbare, donkere Slakkendoder met mooie ogen en een langere antenne, vandaar de naam. Hij komt hier veel voor. In de omgeving van de Wilmkebreekpolder bevinden zich relatief vochtige tuinen, sloten en waterpartijen met een grote diversiteit aan water- en moerasplanten in vijvers. Genoeg soorten slakken dus in de buurt.
Andere soorten die in de tuin gevonden zijn (drie soorten Bruine slakkendodende vliegen (Tetanocera), lijken nogal op elkaar en zijn lastig te determineren. Daarnaast vond ik nog de Gewone Streepslakvlieg, een geelbruine Slakkendoder.
Soms moet je voor de juiste soort het geslachtsorgaan onder de microscoop bekijken. Om dat zo uit te zoeken is nu nog een stap te ver. Ik beperk me liever tot de ‘instapinsecten’, zoals Aglaia Bouma dat zo mooi verwoordde: makkelijk te vinden soorten die bij veel mensen gewoon in de tuin en eromheen te vinden zijn. En gewoon met een goede foto van elkaar te onderscheiden.
De larve van de Gewone naaktslakvlieg eet in zijn larvale stadium wel vijf tot negen naaktslakken, zoals de Rode wegslak en de Tijgerslak (die overigens ook op naaktslakken jaagt). Over de leefwijze van de Gewone streepslakvlieg is niet zoveel bekend, mogelijk leven de larven van Barnsteenslakken. De larven van de Gewone rietslakvlieg ontwikkelen zich in waterslakken, die van de Dubbelbortstelrietslakvlieg zowel in water- als landslakken. De naam verwijst naar een dubbele rij (borstel) haren op dijbeen drie. Andere rietslakvliegen hebben dat niet.
De volwassen vliegen leven waarschijnlijk van rottend organisch materiaal en honingdauw, lees ik in ‘De Nederlandse slakkendoders’ van Aat Barendregt. Dit boekje uit 2021 staat boordevol informatie over deze slakkeneters en is voor de liefhebbers te bestellen bij: www.eis-nederland.nl/et en is een deel uit de serie Entomologische Tabellen die EIS uitgeeft.
Als je nog vragen hebt, neem dan gerust even contact op met mij: henk@wilmkebreek.nl
Henk van Alst
