Bijdrage van insecten aan een ecosysteem
Insecten spelen een grote rol in een ecologische systeem, zij het dat deze rol veelal erg ingewikkeld is. Maar het zal voor iedereen wel duidelijk zijn dat insecten bijvoorbeeld onmisbare plantenbestuivers zijn. Maar daarnaast vormen insecten en hun larven (ook in de bodem) een belangrijke voedselbron voor tal van vogelsoorten (en hun opgroeiende kuikens) en kunnen insecten dood plantenmateriaal omzetten in stoffen waarmee de bodem wordt verrijkt. Roofinsecten zijn belangrijk omdat zij ‘plaaginsecten’ op planten (zoals bladluizen) onder controle kunnen houden. Kortom, insecten zijn er in vele soorten en maten en leveren door hun voortdurende gewroet en geknaag een belangrijke bijdrage aan een ecosysteem. Ze creëren daarbij gunstige leefcondities voor tal van andere soorten. Een gezond ecosysteem kan daarom, in brede zin, veelal niet bestaan zonder de aanwezigheid van insecten. Internationaal onderzoek laat evenwel zien dat de aantallen insecten de laatste jaren sterk zijn teruggelopen. Het lijkt dat vooral het gebruik van bestrijdingsmiddelen en het verlies van geschikte leefgebieden daarvoor verantwoordelijk zijn.
Insectentuin
Henk van Alst, oud-lid van de Commissie Natuur, heeft in zijn eigen tuin die grenst aan de Wilmkebreekpolder, een onderzoek gedaan naar het voorkomen van insecten. Hij heeft daartoe in 2019 gedurende vele maanden een grondige inventarisatie verricht van de insectensoorten die op planten, op de grond, in het water en onder voorwerpen voorkwamen. Dit lijkt wellicht een onbegonnen werk omdat er zoveel soorten zijn, insecten veelal erg op elkaar lijken en soms moeilijk te determineren zijn, maar Henk heeft toch een poging gedaan om een zo’n compleet mogelijk beeld te krijgen van de insecten. Hij is vooral ook nieuwsgierig naar de levenswijze en de onderlinge relaties tussen de verschillende soorten planten en insecten.
De inventarisaties van 2019 hebben geresulteerd in een eerste rapport ‘Insectentuin’. In 2020 en 2021 heeft Henk het onderzoek voortgezet. Ook daarvan zijn inmiddels rapporten verschenen, die vol staan met unieke en intrigerende foto’s: ‘Insectentuin 2019-2020‘ en ‘Insectentuin 2019-2021‘. In het rapport ‘Insectentuin 2019-2023’ zijn de inventarisaties van de jaren 2022 en 2023 toegevoegd. Dit rapport heeft een handige interactieve inhoudsopgave.
Henk geeft in zijn brochure ‘Tips voor een bijenhotel in de Kadoelen’ een aantal aanwijzingen voor het inrichten van een insectenvriendelijke tuin. Ook laat hij zien hoe een ‘bijenhotel’ kan worden gemaakt. Een bijenhotel is een plek waar solitaire bijen en wespen een nest kunnen maken, waar eieren kunnen worden afgezet en waar larven kunnen opgroeien. Henk heeft tevens een overzicht gemaakt van alle soorten die in de periode 2010-2020 in de Wilmkebreekpolder en in de tuinen rond de polder zijn gezien en vervolgens zijn ingevoerd op de website waarneming.nl. Dit overzicht bevat naast de soortenlijst insecten ook andere soortenlijsten, waaronder lijsten van vogels, planten, vissen en zoogdieren.
Voor wetenswaardigheden over insecten en hun leven volg ook de blog van Henk op pagina: Henk’s blog .
Taxon expeditie
De Commissie Natuur heeft ondersteuning gegeven bij een veldonderzoek ongewervelden door het bedrijf ‘Taxon Expeditions’ (met leken-buurtgenoten onder leiding van verschillende deskundigen); de gemeente Amsterdam had daarvoor opdracht verleend. Dit onderzoek is in juni 2020 uitgevoerd in de tuin van de boerderij aan de Kadoelenweg en in het naastliggende perceel ‘Molenstuk’. Dagelijks zijn 10 – 15 mensen, leken en deskundigen, aan het werk geweest. Onder leiding van een deskundige werd elke dag een specifieke groep insecten verzameld en gedetermineerd. De resultaten van de ‘expeditie’ zijn opgenomen in het rapport ‘Taxon Expeditie Wilmkebreekpolder, 22-26 juni 2020’. Het rapport is geschreven door Menno Schilthuizen en is vorm gegeven door Henk van Alst; het rapport kan hier worden ingezien.
Tijdens de cursus is ook een poster gemaakt met een overzicht van de gedetermineerde nachtvlinders. De poster is hieronder klein afgedrukt.
